تاریخچه ی روان شناسی بلوغ و نوجوانی
اکثر متخصصان و روان شناسان معتقدند که بلوغ و نوجوانی و بررسی مسائل این دوره یک پدیده ی عصر حاضر نیست بلکه به خاطر اهمیتش از قدیم بدان توجه خاصی شده است . حتی پیش از میلاد مسیح (ع) نیز به این مرحله از مراحل مختلف زندگی توجه خاصی شده است .
افلاطون ، در باره ی اجتماعی شدن کودکان از نخستین سال های زندگی تا دوره ی نوجوانی و به کمال رسیدن ، بیاناتی اظهار داشته است .
ارسطو رشد و تکامل را در سه مرحله می داند که عبارتند از : هفت سال اول « بچگی » . از 7 سالگی تا دوران بلوغ « کودکی » و از سن بلوغ تا 21 سالگی « نوجوانی» یا رشد و کمال .
در اسلام متفکران و شاعرانی نیز به این امر مهم پرداخته اند ، توجه خود را در مورد تربیت صحیح نوجوانان متمرکز کرده و توجه به این مرحله از گذران زندگی را از ضروریان و واجبات دانسته اند .
ویژگی های دوران بلوغ و نوجوانی
در دوره ی نوجوانی یک سلسله ویژگی های خاص در فرد به وجود می آید . این ویژگی ها سبب متمایز شدن این دوره از دیگر دورران زندگی انسان می شود . با این حال در بین روان شناسان درباره ی مراحل نو جوانی اتفاق نظر های زیر وجود دارد :
- نوجوانی دوره ی انتقال از دوران کودکی به بزرگسالی است .
- این مرحله از زندگی با مجموعه ای از تغییرات عمده ی جسمانی ، عاطفی ، اجتماعی مشخص می شود .
- رشد ، یک فرایند مداوم است که با مراحل کودکی ، نوجوانی و بزرگسالی همبستگی نشان می دهد لذا ، انواع خاص تربیت در هر دوره باید مورد توجه قرار گیرد .
- فرایند رشد نوجوانی دارای ماهیت زیستی اجتماعی است ، یعنی رشد و تکامل نوجوان از عوامل ، سرشتی ، تجارب دوران طفولیت و کودکی ، گرایش های والدین ، نقش گروه همسالان ، خواسته ها و انتظارات محیط زندگی متاثر خواهد بود . در گذشته دو دیدگاه افراطی در مورد نقش عوامل محیطی و زیستی در رشد وجود داشت که عبارتند از :
دیدگاه اول مربوط به زیست شناسان افراطی بود که رشد زیستی و جنبه های ژنتیکی را سرنوشت ساز برای رشد می دانستند که می توان از طرفداران این نظریه « آرنولد گزل » را نام برد .
دیدگاه دوم ، دیدگاه رفتارگرایی است که به نقش محیط و یادگیری ، تاکید بیش از حد کرده بود .چهره ی اصلی این گرایش « واتسون » است که تصور داشت عوامل ژنتیکی و زیستی نمی توانند بر سر راهی که عوامل محیطی برای رشد تعیین می کنند مانعی ایجاد کنند .
دیدگاه های رفتارگرایی نوجوانان
امروزه هیچ یک از این دو نظریه طرفدار چندانی ندارد زیرا اکثر دیدگاه های اخیر تعامل دو عامل زیستی و محیطی ( نضج و یادگیری ) را در رشد موثر می دانند و آنچه مورد بحث و اختلاف نظر است ، میزان تاثیر هر یک از و چگونگی تعاملی است که این دو در ایجاد تفاوت های فردی دارند .
به طور کلی ، می توان عوامل زیستی نقش تعیین کننده تری در رشد طبیعی و کمی اعضا و ساختار های بدن ، رشد و هوش ، داشته و الگو های عمومی رفتار ، فراهم ساختن مواد خام برای یادگیری و تعیین توانایی های بالقوه را بر عهده دارد . در حالی که عوامل محیطی در زمینه رشد اکتسابی ، رشد کنش ها و مهارت های ویژه ی فردی ، فراهم نمودن شرایط لازم برای شکوفایی استعداد ها و توانایی های بالقوه و رشد آداب اجتماعی و رفتار اخلاقی سهم بیشتری دارد .
برای استفاده از خدمات مشاوره تخصصی و روانشناسی کودکان و نوجوان ، بدون پیش شماره از تلفن ثابت با 9092305983 تماس حاصل فرمایید.
یا به سایت www.heiroo.com مراجعه کنید
ویژگی های عمومی دوران نوجوانی در اهداف زیر مشخص است :
- شکل گیری رشد عاطفی .
- پیدایش رغبت ها و گرایش به سوی جنس مخالف .
- شکل گیری و رشد اجتماعی .
- رهایی از وابستگی و کنترل های خانواده .
- شکل گیری در رشد شناختی .
- انتخاب شغل و حرفه .
- صرف اوقات فراغت .
- به دست آوردن فلسفه زندگی .
- خودشناسی .
تقسیم بندی مسائل بلوغ و نوجوانان
داشتن اطلاع از این مسائل به روان شناسان کمک می کند تا مسائل نوجوانان را به چند دسته ی زیر تقسیم بندی کنند :
- مسائل شخصیت ، رشد اجتماعی و عاطفی .
- فقط رشد جسمی ، تغییرات فیزیولوژیک و روابط جنسی.
- یادگیری و مسائل فکری و هوشی نوجوانان در مدارس و سایر محل ها .
مطالعه درباره ی نوجوانی ، بلوغ در دنیای امروز از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است . چنان چه رشته های زیست شناسی ، جامعه شناسی و مردم شناسی مطالعه ی این دوره را جزو فعالیت های خود قرار داده اند .
آغاز و پایان دوره ی نوجوانی برای افراد یکسان نیست . افراد از لحاظ تفاوت های فردی هم از لحاظ زیستی و هم از لحاظ روحی با هم یکسان نیستند . الگو های رفتاری در جوامع مختلف با هم تفاوت دارند . در بعضی جا ها دوره ی نوجوانی بسیار کوتاه است .
تقسیم بندی دوران نوجوانی
روان شناسان در مورد سن شروع و پایان نوجوانی بیشتر از میانگین سن سخن گفته اند . بر این اساس نوجوانی به سه مرحله تقسیم می شود .
- پیش نوجوانی 10 تا 12 سالگی
- اوان نوجوانی 12 تا 15 سالگی
- اواخر نوجوانی 15 تا 18 سالگی
معمولا در دوره ی پیش نوجوانی برای دختر ها و دوره ی نوجوانی برای پسر ها پدیده ی بلوغ اتفاق می افتد . قبل از پیدایش چنین حالتی برای هر رو جنس علایمی ظاهر می شود که نشانه ی بوجود آمدن شرایط لازم بری گام نهادن فرد در مرحله بلوغ جنسی است .
برای مشاهده مطالب بیشتر روی لینک زیر کلیک نمایید.
منبع : مشاوران هیروو
